تابآوری اقتصاد جهانی در ۲۰۲۵: تحلیل گزارش IMF
در حالی که تنشهای تجاری و ژئوپلیتیکی جهان را فرا گرفته، گزارش چشمانداز اقتصادی جهانی (WEO) صندوق بینالمللی پول (IMF) از کندی اندک رشد جهانی در سالهای ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ خبر میدهد.
این تابآوری شگفتانگیز، ریشه در تعرفههای ملایمتر، انعطاف بخش خصوصی، حمایتهای مالی و اصلاحات سیاستی دارد، اما ریسکهای بلندمدت مانند جنگ تجاری آمریکا-چین همچنان تهدیدکننده است. در این تحلیل، به بررسی چهار عامل کلیدی میپردازیم تا بفهمیم چگونه اقتصاد جهان در عصر بینظمی دوام میآورد.
عوامل کلیدی تابآوری اقتصاد جهانی بر اساس گزارش IMF
گزارش WEO صندوق بینالمللی پول نشان میدهد رشد اقتصادی جهانی با وجود شوکهای متعدد، تنها اندکی کاهش مییابد. این پایداری کوتاهمدت، فرصتی برای سیاستگذاران ایجاد کرده، اما تحلیل عمیقتر حاکی از شکنندگیهای پنهان است. بیایید چهار دلیل اصلی را بررسی کنیم:
۱. تعرفههای تجاری کمتر از پیشبینی: نرخ تعرفه وزنی آمریکا از ۲۳ درصد در آوریل ۲۰۲۵ (معروف به “روز آزادی ترامپ”) به ۱۷.۵ درصد سقوط کرده و تلافیجوییهای جهانی محدود مانده است. این کاهش، فشار فوری بر زنجیره تأمین جهانی را کم کرده، اما تعرفهها همچنان مانند مالیاتی پنهان عمل میکنند و میتوانند ساختار تولید را تحریف کنند، رشد بلندمدت را مهار نمایند و نابرابریهای تجاری را در اقتصادهای نوظهور تشدید بخشند.
۲. انطباق سریع بخش خصوصی با چالشها: خانوارها و بنگاهها با پیشبینی تعرفهها، مصرف و سرمایهگذاری را افزایش دادند. تأخیر در اجرای سیاستها، فرصت جذب هزینهها توسط صادرکنندگان و واردکنندگان را فراهم کرد و انتقال بار به قیمتها را به تعویق انداخت. این انعطاف، تابآوری کوتاهمدت را تقویت میکند، اما در بلندمدت ممکن است تورم را برانگیزد و اعتماد مصرفکنندگان را در بازارهای جهانی تضعیف نماید.
۳. شرایط مالی حمایتی و رونق هوش مصنوعی: بازارهای سهام، به ویژه در ایالات متحده، با سرمایهگذاریهای عظیم در هوش مصنوعی (AI) شادابی خود را حفظ کردهاند – هرچند ابهام بر سر حبابی یا واقعی بودن این رشد وجود دارد. شرایط مالی آسان، رشد اقتصادی را کش داده، اما وابستگی بیش از حد به فناوریهای نوظهور میتواند حبابهای مالی ایجاد کند و در صورت ترکیدن، شوکهای سیستمیک به اقتصاد جهانی وارد آورد.
۴. بهبود سیاستگذاری در اقتصادهای نوظهور: درسهای بحرانهای گذشته، سیاستهای مالی و پولی منظمتری را در کشورهای در حال توسعه ترویج داده است. با این حال، چالشها عمیقاند: چین با خصومت تجاری آمریکا و بدهیهای داخلی دستوپنجه نرم میکند؛ برزیل و هند با تعرفههای ۵۰ درصدی واشنگتن (در برزیل، تشدیدشده با زندان ۲۷ ساله ژایر بولسونارو) روبرو هستند. این عوامل میتوانند تعادل رشد جهانی را مختل کنند.
ریسکهای آینده و توصیههای IMF برای پایداری رشد
در مجموع، تابآوری کنونی اقتصاد جهانی بیشتر واکنشی است تا ساختاری؛ بدون همکاری بینالمللی و اصلاحات عمیق، ریسکهای ژئوپلیتیکی مانند جنگ تجاری آمریکا-چین و حبابهای مالی میتوانند ثبات را به رکود بکشانند.
صندوق بینالمللی پول بر لزوم سیاستهای هماهنگ تأکید دارد تا این “عصر بینظمی” به فرصتی برای رشد پایدار تبدیل شود. برای سرمایهگذاران و سیاستگذاران ایرانی، تمرکز بر تنوعبخشی به بازارهای نوظهور و بهرهبرداری از فناوریهای AI کلیدی است.
